موضوع طرح : طراحی یک باهمستان با رویکرد پایداری اجتماعی در محله­ ی ده ونک

حرک و پویایی شهر ارتباط نسبتا زیادی با سرزندگی‌ محلات دارد. در گذشته، محلات پاسخگوی تمامی نیازهای سکونت، تفریحی، اقتصادی و مدنی ساکنین و درنتیجه پایداری اجتماعی بوده است‌. مطالعات نشان‌دهنده‌ی رشد منفی ارتباطات اجتماعی و بصری میان ساکنین محلات است. کاهش ارتباط ساکنین می‌تواند آسیبی بر امنیت محلات بوده و کاهش سرزندگی، تعلق خاطر، هویت  (Lynch, 1997)، آسایش و مشارکت را به دنبال داشته باشد.

به دنبال پیروی از اصول شهرسازی مدرن، نظام ساختاری شهرهای سنتی دستخوش تحولات چشم­ گیر و منجر به هشدارهای زیست­محیطی، اقتصادی و اجتماعی شد. از هم­گسیختگی، ناپایداری در محلات، عدم احساس تعلق به محیط زندگی، کاهش ارتباطات اجتماعی، عدم تطابق ساخت اجتماعی با ساخت فضایی شهرهای امروزی از مشکلات محله های معاصر است.

در پاسخ گویی به بحران­های به وجود آمده، رویکردهای جدیدی برای توسعه های آتی مطرح شد که مفهوم توسعه پایدار از مهم ­ترین آن­ ها بود. گزارش برانتلند توسعه پايدار را "توسعه اي كه نيازهاي امروز را بدون از دست دادن توانايي پاسخگويي به نيازهاي نسل آينده ممكن مي سازد" معرفی می­ کند.(WCED, 1987) پایداری در دراز مدت از تعادل میان ابعاد اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی برقرار می­ شود. (Lorestani, 2010) در این میان، ابعاد اجتماعی_فرهنگی بر اهدافي نظير هويت فرهنگي، همبستگي اجتماعي، امنیت، توسعه تشيكلاتي، مشاركت شهروندان، توانمندسازي انسان­ ها و امكان جابه­ جايي اجتماعي تاکید مي­ کند (Barrio, 1998).

از معیارهای اجتماعی-فرهنگی در ارتقاء پایداری اجتماعی محلات، می‌توان به هویت، سرزندگی، تنوع، جامعه­­ پذیری و مفهوم اجتماع، ارتقاء کیفیت زندگی، مشارکت وهمبستگی اجتماعی، عدالت اجتماعی، خودکفایی و امنیت اشاره نمود.

فضاهای جمعی و باز بیش‌ترین تاثیر را در ارتقاء تعاملات اجتماعی دارند و در این میان  باهمستان‌ها از طریق گردهم آوردن اقشار مختلف و با تقویت حس مشارکت طلبی، تاثیر به‌سزایی در سرزندگی ساکنین دارند.

باهمستان در فرهنگ واژگان آکسفورد به معنای بدنه‌ای از انسان‌ها که در یک مکان، ناحیه یا محدوده‌ی مشترک زندگی کرده و ویژگی‌های مشترکی دارند، است (Barton, 2003). باهمستان‌ها مجموعه‌ای مرکب از تک‌تک اعضا و بخش‌هایی هستند که ضمن دارا بودن حفاظت‌های متمایز، دارای روابط متقابل نیز هستند. آن‌ها می‌توانند توسط افراد ساکن در یک محله، مرزهای جغرافیایی، ارزش‌های مشترک، منافع، پیشینه و یا توان و نیروهای پویایی سازماندهی تعریف شوند (اسدی، 1393). از جنبه‌های طراحی شهری پایدار که بر گسترش باهمستان‌ها تاکید می‌کند، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود: کارایی منابع (کاهش سفرهای درون شهری، نیازهای انسانی (قابلیت اجتماعی و حس جمعی)، تنوع و انتخاب (حس مکان و هویت) (Carmona, 2003).

هدف از تعریف این پروژه، طراحی یک باهمستان در راستای ارتقاء تعاملات اجتماعی میان مردم و مشارکت اجتماعی در سطح محله است تا با خلق فضایی سرزنده، ایمن و پویا در جهت افزایش پایداری اجتماعی محله‌ی ده‌ونک گام بردارد‌. در این پروژه، توجه به بافت محله، هویت متاثر از ده­ونک، پوشش گیاهی و منظر ذهنی ساکنین از اهمیت بسیاری برخوردار است.